I. GIỚI THIỆU CHUNG
1. Các thông tin cơ bản
Tên nước Nước Jamahirya Libya Ả Rập Nhân dân Xã hội Chủ nghĩa Vĩ đại
Thủ đô Tripoli (Tarabulus)
Quốc khánh 1/9
Diện tích 1,759,540 km2
Dân số 6,733,620 người (tính đến tháng 7/2012)
Khí hậu Phía Bắc khí hậu Địa trung hải, mùa đông lạnh, ẩm ướt, nhiệt độ khoảng từ
150C đến 200C. Phía Nam khí hậu sa mạc, mùa hè khô nóng, nhiệt độ lên
tới 40oC- 45oC. Lượng mưa hàng năm ở Tri-pô-li và các vùng lân cận
khoảng 400 mm-500 mm, ở các tỉnh khác khoảng 200 mm
Ngôn ngữ Ả-rập, ngôn ngữ thứ hai : Anh và Ý
Tôn giáo Đạo Hồi
Đơn vị tiền tệ Đồng Dinar Libya (LYD), 1USD = 1.257 LYD (năm 2012)
Múi giờ GMT + 2.00
Thể chế
Điều hành đất nước
Libya theo chế độ Chủ nghĩa xã hội
Hội đồng Quốc gia chuyển tiếp ( 23/10/2011 )
Thủ tướng Ali ZAYDAN (từ 4/10/2012)
2. Lịch sử
Ý thay thế người Thổ Nhĩ Kỳ Ottoman ở khu vực xung quanh Tripoli năm 1911 và đã không từ bỏ nắm
giữ của họ cho đến năm 1943 khi đánh bại trong Chiến tranh Thế giới II. Libya sau đó được truyền cho
chính quyền Liên hợp quốc và được độc lập vào năm 1951. Sau một cuộc đảo chính quân sự năm 1969,
Đại tá Muammar Abu Minyar al-QADHAFI bắt đầu theo hệ thống chính trị của riêng mình, học thuyết
về vũ trụ thứ ba. Ban Quan hệ Quốc tế Hồ sơ thị trường Libya
Cập nhật ngày 29/02/2011 Trang 2
Hệ thống này là sự kết hợp của chủ nghĩa xã hội và Hồi giáo bắt nguồn một phần từ thực tiễn bộ lạc và
được thực hiện bởi những người Libya mình trong một hình thức độc đáo của “dân chủ trực tiếp.”
QADHAFI đã luôn luôn thấy mình là một nhà lãnh đạo cách mạng và nhìn xa trông rộng. Ông đã sử
dụng các quỹ dầu trong thập niên 1970 và thập niên 1980 để quảng bá hệ tư tưởng của ông bên ngoài
Libya, hỗ trợ và khủng bố ở nước ngoài để đẩy nhanh kết thúc của chủ nghĩa Mác và chủ nghĩa tư bản.
Ngoài ra, bắt đầu vào năm 1973, ông tham gia vào các hoạt động quân sự ở miền bắc Chad của Aozou
Strip – để được truy cập vào khoáng sản và sử dụng như là một căn cứ ảnh hưởng trong nền chính trị
Chad – nhưng buộc phải rút lui vào năm 1987. LHQ trừng phạt vào năm 1992 cô lập chính trị sau
QADHAFI bắn rơi máy bay của Pan AM 103 trên Lockerbie, Scotland. Trong những năm 1990,
QADHAFI bắt đầu xây dựng lại mối quan hệ của ông với châu Âu.
Trừng phạt của LHQ đã bị đình chỉ trong tháng 4 năm 1999 và cuối cùng nâng lên trong tháng 9 năm
2003 sau khi Libya chấp nhận trách nhiệm về vụ đánh bom Lockerbie. Trong tháng 12 năm 2003,
Libya tuyên bố họ đã đồng ý để lộ ra và kết thúc chương trình của mình để phát triển vũ khí hủy diệt
hàng loạt và từ bỏ khủng bố. QADHAFI có những bước tiến đáng kể về bình thường hóa quan hệ với
các nước phương Tây từ đó.
Ông đã gặp nhiều nhà lãnh đạo Tây Âu cũng như làm việc nhiều cấp và các đoàn thương mại, và thực
hiện chuyến đi đầu tiên của ông tới Tây Âu trong 15 năm khi ông đi du lịch đến Brussels trong tháng 4
năm 2004. Mỹ bãi bỏ tên Libya như là một nhà nước tài trợ khủng bố trong tháng 6 năm 2006. Trong
tháng 1 năm 2008, Libya thừa nhận một ghế vào Hội đồng Bảo an nhiệm kỳ 2008-2009.
Trong tháng 8 năm 2008, Hoa Kỳ và Libya đã ký một thỏa thuận song phương toàn diện giải quyết
khiếu nại bồi thường người nộp đơn ở cả hai nước đã cáo buộc bị thương tích hay chết trong tay của
nước khác, bao gồm vụ đánh bom Lockerbie, vụ đánh bom disco LaBelle, và UTA 772 vụ đánh bom.
Trong Tháng 10- 2008, Chính phủ Mỹ nhận được 1,5 tỷ đô la theo thỏa thuận để phân phối cho người
nộp đơn quốc gia Mỹ, và kết quả là bình thường hóa quan hệ song phương có hiệu quả của nó với
Libya.
Hai nước sau đó trao đổi Đại sứ cho lần đầu tiên kể từ năm 1973 trong tháng 1 năm 2009. QADHAFI
trong tháng 2 năm 2009 đã qua là Chủ tịch của Liên minh Châu Phi trong thời hạn 2.009-10, trong
tháng 9 năm 2009, Libya đã tiếp nhận chức tổng thống năm dài của Đại hội đồng LHQ.
Cuối tháng 12/2010, các cuộc biểu tình chống chính phủ đã lan từ một số nước Bắc Phi sang Li-bi.
Tháng 3/2011, Hội đồng dân tộc chuyển tiếp Li-bi (NTC) được thành lập tại thành phố Benghazi nhằm
lật đổ chế độ của Nhà lãnh đạo Ca-đa-phi. Sau gần 8 tháng xung đột, được sự hậu thuẫn về mọi mặt,
đặc biệt về quân sự của Mỹ và đồng minh, ngày 20/10/2011, NTC chiếm thành phố Sirte và sát hại ông
Ca-đa-phi, nắm quyền kiểm soát toàn bộ đất nước.
II. TÌNH HÌNH KINH TẾ
1. Tổng quan
Nền kinh tế Libya phụ thuộc chủ yếu khi doanh thu từ khu vực năng lượng quốc gia, trong đó đóng góp
khoảng 95% doanh thu xuất khẩu, 80% của GDP, và 99% doanh thu của chính phủ. Điểm yếu của giá
dầu khí thế giới trong năm 2009 giảm thuế thu nhập Libya chính phủ và hạn chế tăng trưởng kinh tế.
doanh thu đáng kể từ ngành năng lượng kết hợp với một dân số nhỏ cung cấp cho Libya là một trong
những cao nhất cho mỗi GDP đầu người ở Châu Phi, nhưng ít thu nhập này chảy xuống các đơn đặt
hàng thấp của xã hội.
Các quan chức Libya trong năm năm qua đã đạt được tiến bộ về cải cách kinh tế như một phần của một
chiến dịch rộng lớn hơn để tái hòa nhập đất nước vào gấp quốc tế. Nỗ lực này nhặt hơi nước sau khi Ban Quan hệ Quốc tế Hồ sơ thị trường Libya
Cập nhật ngày 29/02/2011 Trang 3
lệnh trừng phạt của LHQ đã được dỡ bỏ trong tháng chín năm 2003 và là Libya công bố vào Tháng 12
năm 2003 rằng họ sẽ từ bỏ chương trình để xây dựng các loại vũ khí hủy diệt hàng loạt.
Quá trình nâng trừng phạt đơn phương của Mỹ đã bắt đầu vào mùa xuân năm 2004, tất cả các lệnh
trừng phạt đã được gỡ bỏ bởi.Tháng Sáu năm 2006, giúp Libya thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài lớn
hơn, đặc biệt là trong lĩnh vực năng lượng. Libya dầu và khí đạn cấp giấy phép tiếp tục thu hút sự quan
tâm cao quốc tế; các Tổng công ty Dầu Quốc gia (NOC) đặt ra mục tiêu sản xuất gần gấp đôi dầu đến
3triệubbl / ngày vào năm 2012. Trong tháng 11 năm 2009, các NOC tuyên bố rằng mục tiêu có thể
trượt để đến cuối năm 2017.
Libya đối mặt với một con đường dài phía trước trong tự do hóa nền kinh tế theo định hướng xã hội
chủ nghĩa, nhưng những bước đầu tiên – bao gồm xin gia nhập WTO, giảm một số khoản trợ cấp, và kế
hoạch thông báo cho tư nhân – được đặt nền tảng cho một sự chuyển tiếp sang nền kinh tế dựa trên thị
trường nhiều hơn nữa.
Các ngành sản xuất phi dầu mỏ và xây dựng, trong đó chiếm trên 20% GDP, đã mở rộng từ chế biến
sản phẩm nông nghiệp chủ yếu bao gồm việc sản xuất các chất hóa dầu, sắt, thép, nhôm. Điều kiện khí
hậu và nghèo đất bị giới hạn sản lượng nông nghiệp, và Libya nhập khẩu khoảng 75% trên thức ăn của
nó.
Nguồn nước nông nghiệp nhỏ của Libya vẫn duy trì dự án sông nhân tạo rộng lớn, nhưng nguồn tài
nguyên quan trọng đang được đầu tư nghiên cứu khử muối để đáp ứng nhu cầu về nước đang tăng.
Sau khi Kadafi lên nắm quyền cho tới năm 1987: Libya áp dụng mô hình kinh tế theo kiểu Liên Xô,
Đông Âu; chủ trương xây dựng nền kinh tế tự cấp, tự túc, đóng cửa với bên ngoài, hạn chế nhập khẩu…
Từ năm 1988, Libya đã tiến hành điều chỉnh chính sách kinh tế, cải cách theo hướng tự do và tư nhân
hoá, giảm dần bao cấp và trợ giá, từng bước chuyển nền kinh tế sang cơ chế thị trường, mở cửa với bên
ngoài, trong đó ưu tiên quan hệ với các nước láng giềng và khu vực, do đó sản xuất được phát triển,
hoạt động kinh tế trở nên năng động và có hiệu quả hơn.
Libya chủ trương quản lý và sử dụng nguồn thu nhập dầu lửa một cách chặt chẽ, hợp lý, ưu tiên phát
tiển các ngành mũi nhọn như nông nghiệp, hải sản, năng lượng tiến tới tự túc về lương thực. Bạn đang
thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế xã hội phấn đấu trong 15-20 năm tới xây dựng một nền kinh tế
phát triển đồng bộ, vững mạnh.
Gần đây, Libya thực hiện cải cách kinh tế theo hướng tư nhân hoá và tự do hoá, đặt mục tiêu thu hút 50
tỷ USD vào lĩnh vực dầu lửa để đưa sản lượng lên 3 triệu thùng/ngày vào năm 2012. Tuy nhiên, sản
xuất dầu thô của Libya chỉ đạt khoảng 500.000 thùng / ngày năm 2012, thấp hơn nhiều so với mục tiêu
trước đó do Tổng công ty dầu khí quốc gia (NOC) đề ra. Libya đối mặt với một con đường dài phía
trước trong việc tự do hóa nền kinh tế của nó chủ yếu là xã hội chủ nghĩa. Các lĩnh vực dịch vụ và xây
dựng, chiếm khoảng 20% GDP đã phát triển trong 5 năm qua và có thể phát triển thêm nữa nếu Tripoli
ưu tiên chi tiêu vốn vào các dự án phát triển hơn là giảm bất ổn chính trị. Điều kiện khí hậu và đất đai
nghèo nàn làm hạn chế sản lượng nông nghiệp, và Libya nhập khẩu khoảng 80% lượng thức ăn của
mình.
Năm 2006 Libya đã mời các giáo sư kinh tế của trường Harvard soạn thảo ‘Chiến lược kinh tề quốc
